Historia tatuażu maoryskiego
Wykonanie tatuażu stanowiło dla Maorysów rytuał przejścia. Pierwsze wzory nanoszono na ciało wraz z przekroczeniem progu dorosłości. Tatuaż z czasem rozrastał się, wzbogacany o nowe elementy, nawiązujące do ważnych wydarzeń z życia lub odnoszące się do życzeń i przepowiedni na przyszłość. Tradycyjnie tylko osoby o odpowiednio wysokim statusie społecznym mogły posiadać tatuaże maori.
Legenda o powstaniu maoryskiego tatuażu
O powstaniu maoryskiego tatuażu opowiada legenda o nowozelandzkim wodzu Mataora. Jego żona, Niwareka, była córką władcy podziemnego królestwa, Uetonga. Kiedy Mataora w napadzie złości uderzył Niwarekę, kobieta uciekła do krainy swojego ojca. Natychmiast żałujący swojej porywczości wódz wyruszył na poszukiwanie żony. W podziemnym królestwie Uetonga nauczył Mataorę, jak wykonywać moko, czyli tatuaż twarzy, dotąd znany tylko bogom. Gdy wódz powrócił do krainy żywych, przywiódł ze sobą nie tylko Niwarekę, lecz także śmierć oraz maoryskie tatuaże.
Sposób wykonania tradycyjnego tatuażu maoryskiego
Wzór maoryskiego tatuażu może zostać wykonany poprzez naniesienie na skórę prostych, czarnych linii, lub przez zaciemnienie tła i wyeksponowanie niezabarwionej skóry. Drugi rodzaj, przypominający negatyw, znany jest jako puhoro. Wykonanie tradycyjnego tatuażu maori stanowi proces długi, a przy tym niezwykle bolesny. Z tego powodu tatuowane są tylko niewielkie fragmenty ciała naraz. Przed kolejną sesją pokryte tuszem partie powinny ulec wygojeniu.
Narzędzia wykorzystywane do wykonania tatuaży maoryskich
Tradycyjne tatuaże polinezyjskie tworzone są przy pomocy noży oraz małych dłut, wykonanych najczęściej z zębów rekina oraz ostrych kości, przede wszystkim kości albatrosów. Tak noże, jak i dłuta, mogą mieć różny kształt. W zależności od realizowanego projektu tatuator może skorzystać z narzędzi płaskich, gładkich bądź ząbkowanych. Nóż używany jest do stworzenia na skórze głębokich nacięć, do których następnie wprowadzane jest zanurzone w pigmencie dłutko. Inna technika polega na naniesieniu barwnika bezpośrednio na ostrze, które jest potem wbijane w skórę przy użyciu małego młotka.
Barwniki wykorzystywane do wykonania tatuaży maoryskich
Tradycyjne barwniki do tatuaży maoryskich wykonane są z naturalnych składników. Są to przede wszystkim popiół drzewny, wykorzystywany do tworzenia czarnego pigmentu, oraz grzyby i przypalany kauczuk, z których uzyskiwano jaśniejsze kolory.
Otrzymany z popiołu drzewnego barwnik służył przede wszystkim do tatuowania twarzy. Inne kolory pigmentu wykorzystywane były z kolei głównie do wykonania konturów oraz elementów tatuaży o mniejszym znaczeniu.
Co przedstawiają tatuaże maoryskie?
Najbardziej popularne tatuaże polinezyjskie, pokrywające twarz mężczyzn, składają się z motywów spiralnych i innych zakrzywionych kształtów. Niegdyś każdy wzór był unikatowy, w pełni dostosowany do indywidualnych cech posiadającej go osoby. Tatuaż mógł przekazywać takie informacje jak imię, pochodzenie, wykonywana profesja, pozycja społeczna, a nawet poziom duchowej siły. Moko, miał ponadto wzbudzać strach u przeciwnika na polu bitwy oraz pożądanie u kobiet. Niezwykle istotne było więc dopasowanie wzoru do rysów twarzy mężczyzny, który miał go nosić.
Symbole w tatuażu maori
Tatuaże maoryskie posługują się licznymi symbolami, przybierającymi formę elementów środowiska naturalnego oraz motywów geometrycznych. Każdy ma inne znaczenie, a nosząca je na ciele osoba zyskuje ich moc. Do najczęściej wykorzystanych symboli należą:
- gekon, uznawany za wcielenie Boga i chroniący od choroby oraz wszelkiego nieszczęścia,
- delfin, stanowiący symbol przyjaźni, radości i oddania,
- żółw, który zapewnia osobie zdrowe, długie życie i pozwala na gromadzenie energii życiowej,
- rekin, będący symbolem siły, mocy i wytrwałości, zapewnia ochronę przed wrogami na polu bitwy,
- słońce, wskazujące na nierozerwalny związek życia i śmierci, obdarza osobę szczęściem, zapewnia sukces i stanowi źródło wewnętrznej energii,
- ocean, reprezentujący siłę, jakiej należy się obawiać, moc, a także wszystko to, co nieznane,
- spirala, która stanowi symbol początku nowego życia, zmiany, odnowy oraz nadziei.
Tatuaże maoryskie męskie i damskie tworzy obecnie wielu tatuatorów nie tylko w Nowej Zelandii, lecz także w Europie. We Wrocławiu projektowaniem i wykonaniem tatuaży maori zajmuje się nasze studio tatuażu Guru Tattoo. Serdecznie zapraszamy.